Τι θα αφήσει πίσω του ο COVID 19; Πως σκοπεύετε να διαχειριστείτε τις επιπτώσεις;
Μπορεί να μην ξέρουμε τι ακριβώς θα συμβεί, αλλά μπορούμε να έχουμε αρχικές εκτιμήσεις.
Το 84% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα περιμένουν εντός του 2020 μείωση πωλήσεων εξαιτίας μειωμένης ζήτησης (67%) ή λόγω έλλειψης αποθεμάτων (33%). Ένα μεγάλο ποσοστό 64% περιμένει προβλήματα ρευστότητας, αλλά και χρηματοδότησης. Μόνον ένα 3% δεν προβλέπει συνέπειες. Το 79% περιμένει δε ως επακόλουθο τη μείωση των κερδών.
Η Κομισιόν προειδοποίησε και μέσω του επικεφαλής οικονομικών υποθέσεων Μάρτεν Φερβέι ότι είναι πολύ πιθανό η ανάπτυξη να πέσει σημαντικά κάτω από το μηδέν φέτος, τόσο στην Ευρωζώνη όσο και στην ΕΕ. Σε έγγραφο προς δημοσιογράφους η Κομισιόν επισημαίνει ότι η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ που προβλεπόταν στο 1,4% για το 2020 θα μπορούσε να φτάσει στο -1% και να περιμένουμε ουσιαστική μεν, αλλά όχι πλήρη ανάκαμψη το 2021.
Όσον αφορά χώρες με τις οποίες συναλλάσσεστε, παρατηρούμε τα εξής:
Μετά την Ισπανία και την Ιταλία, και η Γαλλία ξεκίνησε να μειώνει την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από τις 9/3. Στις 16 Μαρτίου, η χώρα μπήκε σε lockdown. Έκτοτε, η γαλλική κατανάλωση έχει μειωθεί περίπου 10% σε ώρες αιχμής. Η επίδραση στην οικονομική δραστηριότητα της Γαλλίας ήδη είναι σημαντική. Στη Γερμανία αν και η ζήτηση άργησε να εμφανίσει πτώση εξαιτίας της αποθεματοποίησης, έχει πλέον μειωθεί κατά 5%.
Στη Μέση Ανατολή, για να στηρίξουν τις τιμές του πετρελαίου και την αγοραστική τους δύναμη, οι μεγαλύτεροι παραγωγοί πετρελαίου ζητούν περισσότερες περικοπές παραγωγής, με πρώτη και καλύτερη τη Σ. Αραβία, που προτείνει ο OPEC+ (που περιλαμβάνει και τη Ρωσία) να μειώσει την παραγωγή κατά 1,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα το δεύτερο τρίμηνο του 2020 και να επεκτείνει τη συμφωνία για περικοπή 2,1 εκατ. βαρελιών ημερησίως (που λήγει εντός Μαρτίου) έως τα τέλη του 2020.
Αλλά το Ριάντ δεν έχει τη στήριξη της Ρωσίας για να περάσει μία τέτοια συμφωνία, με τη Μόσχα διατεθειμένη να συζητήσει μόνον μία επέκταση της υφιστάμενης συμφωνίας κι όχι περισσότερες περικοπές. Έτσι, ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, εκτός των πολιτικών και στρατιωτικών προβλημάτων του, βλέπει τον πετρελαϊκό πόλεμο τιμών που ο ίδιος ξεκίνησε και τροφοδότησε να πιέζει τώρα ασφυκτικά την οικονομία της χώρας του. Οι Ρώσοι ανταγωνιστές του έχουν ήδη καταφύγει στο όπλο της υποτίμησης του νομίσματος, το οποίο όμως δεν υφίσταται για την προσδεμένη σε σταθερή ισοτιμία με το δολάριο Σ. Αραβία. Κι έτσι, παρά την ισοπέδωση των τιμών, οι Σαουδάραβες παραγωγοί δεν βρίσκουν αγοραστές.
Οι επιπτώσεις και στις Βαλκανικές οικονομίες έχουν ξεκινήσει, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Βουλγαρία στην οποία, αν και μαστίζεται από έξαρση της γρίπης όπως και άλλες βαλκανικές χώρες, ο κορονοϊός δεν είχε εμφανιστεί έως πρόσφατα. Παρόλα αυτά, ήδη προκαλεί αρνητικές επιπτώσεις στη βουλγαρική οικονομία, αφού μεγάλα εργοστάσια σταμάτησαν την παραγωγή και χιλιάδες εργαζόμενοι έμειναν άνεργοι σε μία χώρα για την οποία, πριν 1 μήνα, οι οικονομικοί αναλυτές ανέμεναν προσλήψεις προσωπικού, επενδύσεις και αύξηση μισθών. Έτσι και ο στόχος αύξησης του βουλγαρικού ΑΕΠ κατά 3,4% το 2020 δεν πρόκειται να επιτευχθεί.
Διεθνείς εταιρείες που βασίζονται σε κινεζικά εργοστάσια για την παραγωγή των προϊόντων τους προετοιμάζονται για μεγάλους «πονοκεφάλους». Τέτοιες εταιρίες ήδη έχουν –και θα συνεχίσουν να έχουν– καθυστερήσεις στην παραγωγή. Πολυεθνικές εταιρείες, αντιμέτωπες με την αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει την επιδημία και τις διαταραχές στις αλυσίδες προμηθευτών, αναγκάζονται να λαμβάνουν δύσκολες αποφάσεις με περιορισμένες πληροφορίες.
Οι βιομηχανίες πλήττονται παντού και όλοι οι κλάδοι θα ακολουθήσουν τον τουρισμό και την αυτοκινητοβιομηχανία. Το κλείσιμο των εργοστασίων θυμίζει domino effect και ο επόμενος κλάδος που φαίνεται να ακολουθεί είναι αυτός των κατασκευών και την οικοδομής.
Το πρώτο παράδειγμα στη χώρα μας είναι αυτό του ομίλου Viohalco που έκλεισε για 1 μήνα τα εργοστάσια των θυγατρικών του που παράγουν χάλυβα στην Ελλάδα (Σιδενόρ, Sovel, Έρλικον, Πράκσυς και Ετήλ). Θέτει δε τους εργαζόμενους σε διαθεσιμότητα από 2/4-3/5/2020, ενώ οι διοικητικοί υπάλληλοι τίθενται σε καθεστώς μερικής απασχόλησης. Τα Δ.Σ. των εταιρειών έλαβαν τις αποφάσεις αυτές λόγω των συνθηκών που επικρατούν στη διεθνή αγορά χάλυβα και που επιδεινώθηκαν ραγδαία ως αποτέλεσμα της πρόσφατης πανδημίας, η οποία περιόρισε δραστικά τη ζήτηση για τα προϊόντα τους, καθώς έφερε απότομη κάμψη στην οικοδομική δραστηριότητα.
Τι δράσεις προτείνει η ΒSS
Οικονομικά στοιχεία και σενάρια
Η ΕΚΤ ανακοίνωσε τη χορήγηση μακροπρόθεσμων δανείων στις τράπεζες με ακόμη χαμηλότερο επιτόκιο, που μπορεί να φθάσει έως το -0,75%, και με την προϋπόθεση ότι αυτές θα τα χρησιμοποιήσουν για να χρηματοδοτήσουν επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω του κορονοϊού. Παράλληλα, η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει τις αγορές κρατικών ομολόγων κατά €120Β έως το τέλος του 2020, ενώ χαλάρωσε και τους περιορισμούς που επιβάλλει στις τράπεζες όσον αφορά τα κεφάλαια που πρέπει να διατηρούν, ώστε να έχουν μεγαλύτερη άνεση για τη χρηματοδότηση της οικονομίας.
Σύσταση συμβουλευτικής
Εναλλακτικοί τρόποι ενίσχυσης ρευστότητας
Κίνδυνος διάλυσης της Ε.Ε.
Η Γερμανία, μετά την πρόσφατη κρίση χρέους που την άφησε με γεμάτα θησαυροφυλάκια και της εξασφάλισε τον έλεγχο όλων των μηχανισμών της Ε.Ε., περίμενε την κατάλληλη στιγμή για να αποκτήσει τον ολοκληρωτικό έλεγχο της Ευρώπης με όπλο το Ευρώ. Αυτό της προσφέρει τώρα η πανδημία και, αν συγκρίνει κανείς τα μέτρα ενίσχυσης των κρατών-μελών της Ε.Ε. που ανακοίνωσε η Προέδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και αυτά της επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ με τα αντίστοιχα της γερμανικής κυβέρνησης, εύκολα αντιλαμβάνεται ότι μετά την υγειονομική κρίση σειρά θα πάρει η οικονομική.
Συγκεκριμένα, στα 45 δισ. της Ε.Ε. και στην περιορισμένη αύξηση της ρευστότητας της Λαγκάρντ, οι Γερμανοί υπουργοί Οικονομικών, Ολαφ Σολτς, και Οικονομίας, Πέτερ Αλτμάιερ, ανακοίνωσαν εκτός των ταμειακών, φορολογικών και εργασιακών διευκολύνσεων στις γερμανικές επιχειρήσεις και απεριόριστο δανεισμό. Είπαν ότι μεγάλες και μικρομεσαίες εταιρείες θα παίρνουν δάνεια σε σύντομο χρόνο και με λίγη γραφειοκρατία. Επέκτειναν το πλαίσιο εγγύησης της κρατικής αναπτυξιακής τράπεζας KfW για την παροχή δανείων από ιδιωτικές τράπεζες κατά €90Β στα €550Β με απεριόριστες εγγυήσεις. Δεν απέκλεισαν επίσης το ενδεχόμενο το κράτος να γίνει προσωρινά μέτοχος σε επιχειρήσεις στρατηγικής σημασίας, καθώς και την πιθανότητα η γερμανική κυβέρνηση να ψηφίσει πρόγραμμα για την τόνωση της οικονομίας μέσα στο 2020. Ξεκαθάρισαν δε ότι τα κριτήρια του Συμφώνου Σταθερότητας θα διατηρηθούν.
Έτσι, όταν μετά από 2-3 μήνες οι ευρωπαϊκές οικονομίες θα αρχίσουν να βγαίνουν από την καραντίνα, οι γερμανικές επιχειρήσεις, κατάλληλα «εξοπλισμένες» και με τη σιγουριά της πολιτικής στήριξης, θα ξεκινήσουν την «επίθεσή» τους έχοντας ψηλά κεφάλαια και με σύμμαχο τη γερμανική κυβέρνηση που, επικαλούμενη το Σύμφωνο Σταθερότητας, θα δημιουργεί οικονομικά και πολιτικά αδιέξοδα στους εταίρους της για να ρίξει την αξία της περιουσίας τους.
Το τέλος της πανδημίας θα βρει την Ιταλία με μεγαλύτερο χρέος, τη Γαλλία με μεγαλύτερο έλλειμμα, την Ισπανία και την Πορτογαλία με υψηλότερες πληρωμές δημοσίου χρέους και την Ελλάδα να σε αναζήτηση νέων κεφαλαίων από τις αγορές. Οι επιχειρήσεις στις χώρες αυτές θα είναι ευάλωτες και φθηνές ενώ μέρος των δημοσίων περιουσιών των κρατών θα υποθηκευθεί ή θα πουληθεί. Θα αποτελέσει στην ουσία μία επανάληψη της προηγούμενης κρίσης χρέους.
Κίνδυνος επαναφοράς του προστατευτισμού
Οι χώρες που είναι λιγότερο βυθισμένες στην παγκοσμιοποίηση και τον «φιλελεύθερο» τρόπο ζωής που αυτή προϋποθέτει, θα πληγούν λιγότερο. Επειδή η Κίνα είναι μία κοινωνία αυστηρού ελέγχου της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής, κατόρθωσε να περιορίσει σύντομα τις συνέπειες της επιδημίας. Η Ευρώπη, που εμφανίζει μεγάλη κινητικότητα των κατοίκων, υψηλή διασύνδεση των χωρών και φιλελεύθερο τρόπο ζωής, απειλείται περισσότερο.
Ο προστατευτισμός ή μερκαντιλισμός έχει την ιστορία του στην εμπορική δραστηριότητα. Ο Keynes έλεγε πως η παρεμπόδιση του εμπορίου οδηγεί σε πόλεμο. Παρόλα αυτά, προκειμένου να υπάρξει ένα οικονομικό στάδιο ενίσχυσης, ο προστατευτισμός βραχυπρόθεσμα οδηγεί σε ανάπτυξη. Ένας προστατευτισμός σήμερα θα μπορούσε να έχει τη μορφή ποιοτικών περιορισμών.
Από καταβολών του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου, οι ποσοτικοί περιορισμοί (quotas) και οι ποιοτικοί περιορισμοί (product features) απαγορεύονται. Μπορεί όμως κατ’ ανάγκη να τεθούν περιορισμοί, για την παρεμπόδιση της εξάπλωσης της επιδημίας. Οι χώρες της Ασίας θα υποστούν το μεγαλύτερο πλήγμα, αφού οι συνθήκες υγιεινής δεν τηρούνται κατά το πλείστον. Αυτό θα κάνει τις εξαγωγές τους ακριβότερες, αφού για να τηρήσουν τις συνθήκες υγιεινής θα αναγκαστούν να ανεβάσουν το κόστος της παραγωγής τους. Η βιομηχανία των τροφίμων και οι δορυφόροι της θα εμποδίσουν την πρόσβαση πολλών αναπτυσσόμενων χωρών στις αναπτυγμένες αγορές. Η Κίνα και η Ινδία, που σύμφωνα με τις προβλέψεις θα βρίσκονται στην 1η και 2η θέση της παγκόσμιας οικονομίας το 2050, θα υποστούν ισχυρά πλήγματα.
Η πολιτική ολκή του ΠΟΕ, που εν πολλοίς έχει αποτύχει σε παρόμοιες περιόδους, δεν θα είναι πλέον αρκετή και οι κανόνες του διεθνούς εμπορίου θα αλλάξουν ή, για την ακρίβεια, θα επιταχυνθούν οι εξελίξεις που λάμβαναν χώρα πριν από την εξάπλωση της πανδημίας (βλ. ΗΠΑ-Κίνα).
Στην Ελλάδα, η έλλειψη μιας ενδογενούς παραγωγικής βάσης, η απώλεια της αυτονομίας ακόμη και στον πρωτογενή τομέα και η αποβιομηχάνιση της χώρας την καθιστούν εξαιρετικά ευάλωτη στις διεθνείς κρίσεις που, με τη σειρά τους, οδηγούν σε μεγαλύτερη απώλεια αυτονομίας. Τόσο η κατάσταση που διαμορφώνει η Γερμανία στην Ευρώπη, λοιπόν, όσο και η ανάγκη ανάπτυξης της παραγωγικής βάσης, σε συνδυασμό και με τους φόβους που προκαλεί η ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων και αγαθών υπό τις σημερινές συνθήκες, είναι φυσικό να προκαλούν και εγχωρίως ευνοϊκά προς τον προστατευτισμό αισθήματα (π.χ., Γιάνης Βαρουφάκης). Αλλά και στην Ευρώπη υπάρχουν ανάλογες φωνές, όπως αυτή του Άγγλου Πρωθυπουργού.
Κατά συνέπεια αναμένονται σπουδαίες εξελίξεις και απέναντι σε αυτές η BSS, σας προσφέρει:
- Ανεπτυγμένο τομέα συμβουλευτικής, με υποστήριξη σε τομείς μελέτης διεθνών αγορών, έρευνας αγοράς, κοστολόγησης και κυρίως ανάπτυξης
- Ιδιαίτερα έμπειρο τομέα αναδιαρθρώσεων.
- Εξαιρετική σχέση με τους πιστωτές, με κεφάλαια προς διαχείριση άνω του 1,5 δις €.
- Γόνιμη επαφή με διαχειριστές fund.
- Πολύ καλή πληροφόρηση για τις εγχώριες εξελίξεις και πρακτικές συμβουλές προσαρμογής στα εναλλασσόμενα σενάρια.
Αλήθεια τι είναι αυτό που μας εμποδίζει είτε στην έναρξη μιας συνεργασίας, είτε στην ανάπτυξη αυτής;
Υπό την επιμέλεια του τομέα ανάπτυξης της BSS, με την συνεργασία του κ. Οδυσσέα Χριστοδούλου και του κ. Ευστάθιου Λιακόπουλου.
